Geschiedenis
HOE HET BEGON….
De geschiedenis van de Toneelgezelschap De Papegaai begint op een gure novemberavond in 1920 wanneer bij een groepje inwoners van Laren, bijeengebracht door de apothekeres mejuffrouw Westerling, het idee tot de oprichting van een literaire club ontstaat. Op voorspraak van de aanwezige mejuffrouw E. van den Bergh van Eijsenga wordt echter besloten er een toneelclub van te maken. Het is diezelfde mejuffrouw Van den Bergh van Eijsenga, die als naam voor de toneelclub ‘Papegaai’ oppert. “Omdat wij, toneelspelend, na-praters van het leven zijn”. Idee en naam vielen in goede aarde en zo ontstond de: Larensche Toneelclub ‘De Papegaai’.
Volgens het destijds ingevoerde ‘Huishoudelijk Reglement’ stelde de vereniging zich ten doel: ‘… toneeluitvoeringen te geven onder beroepsregie en lezingen op wetenschappelijk gebied te houden’. Hoewel dat laatste in de loop der jaren weinig aandacht heeft gekregen, is de uitvoering van de eerste doelstelling in de afgelopen bijna 100 jaar met veel enthousiasme en zeer voortvarend ter hand genomen. De eerste voorstelling, getiteld ‘Speculanten’, vond plaats op 22 maart 1921 en werd een waar succes. Het was het begin van een lange reeks voorstellingen, waarvan er soms wel tot vier per jaar werden opgevoerd. In de eerste twintig jaar, tussen 1921 en 1941, werden bijna vijftig voorstellingen gegeven, veelal met Ko Arnoldi als regisseur. Arnoldi was naast regisseur van beroep, zelf ook een begenadigd professioneel acteur en in 1947 oprichter van het Rotterdams Toneel.
In 1941 speelde De Papegaai haar vooralsnog laatste voorstelling in Laren. Op 13 december van dat jaar ging ‘De Papegaai op stok’. De Vereniging werd ‘officieel’ ontbonden, omdat het zich niet geroepen voelde dat te spelen wat de Duitse bezetter als cultureel verantwoord achtte. Overigens had De Papegaai in de jaren ervoor, toen de onweerswolken van een dreigende oorlog zich boven Europa samenpakten, al besloten om ook buiten Laren op te treden. Voor gemobiliseerde Nederlandse soldaten werden met veel succes optredens verzorgd in Breda, Muiden, Soesterberg, Weert, Zaltbommel, Zeist en Zutphen. Eind 1945 pakte De Papegaai met veel energie de draad weer op en in het voorjaar van 1946 werd de eerste voorstelling sinds de bevrijding opgevoerd.
Tot 1956 werd er gespeeld in het fameuze Larense Hotel Hamdorff, inmiddels afgebroken. Aangezien er nauwelijks financiële middelen waren, werd alles door de leden zelf gemaakt: kostuums, gordijnen, decors, zelfs de lichtbakken! Ondanks de bij vlagen ‘schraalheid’ in de beschikbare middelen heeft men vanaf het prilste begin aandacht willen geven aan het sociale aspect van een toneelvoorstelling. Niet alleen een feestje voor de acteurs op het podium, maar juist voor de bezoekers aan de voorstelling, door na afloop daarvan te zorgen voor een ‘gezellig samenzijn’. Hoewel ‘avant la lettre’, is het sociale aspect altijd een zeer belangrijk element geweest van de beleving rond een voorstelling van De Papegaai.
In 1956 vond de opening van Singer plaats. De openstelling voor het publiek van de aan de villa ‘De Wilde Zwanen’ gebouwde concertzaal en het museum in hartje Laren zou een onverwachte impuls geven aan het kwalitatieve niveau van De Papegaai. Zéker daar waar het de verbetering van de facilitaire mogelijkheden betrof. Mevrouw Anna Singer, die ter nagedachtenis aan haar man William H. Singer deze aanbouwen deed realiseren, was kennelijk zó begaan met en onder de indruk van De Papegaai, dat zij de concertzaal ook voor toneeluitvoeringen geschikt liet maken. Zij verbond daar één voorwaarde aan: De Papegaai zou voortaan al haar voorstellingen in Singer spelen! Een voorwaarde, waaraan De Papegaai tot op de dag van vandaag met meer dan plezier heeft voldaan.
In de naoorlogse jaren ging De Papegaai onverdroten door met datgene, waar het goed in is: toneelspel. Vaak onder regie van bekende regisseurs, zoals Jan Musch, Mieke Verstraete, Arend Hauer, Henk van Ulsen of Ursul de Geer. Zelf goede, professionele acteurs en actrices van naam, die graag de regie van een toneelstuk van De Papegaai op zich namen. Én nemen. In 1968 kon de 100ste voorstelling worden genoteerd, in april 1990 de 150ste. Inmiddels is het aantal van 210 voorstellingen gepasseerd. In de afgelopen bijna 100 jaar heeft De Papegaai haar activiteiten veel verder verbreed door, naast toneel, ook andere podiumdisciplines aan haar repertoire toe te voegen. Zo maakte Toneelgezelschap De Papegaai eind jaren vijftig de eerste uitstappen naar het cabaret. En met succes! Met als gevolg, dat medio jaren zestig een bloeiend cabaretleven binnen De Papegaai ontstond. Hieraan zouden ook de later bekende actrice – en in 1984 winnaar van de Gouden Televizier-Ring (‘Zeg ‘ns AAA’) – Sjoukje Hooymaayer en (liedjes)schrijver en Gouden Harp-winnaar (2002) Herman-Pieter de Boer deelnemen. Begin jaren zeventig vormde zich binnen de Vereniging een gezelschap, dat zich ‘Cabaret “De Papegaai”’ noemde en waarvan de optredens tien jaar lang garant stonden voor uitverkochte zalen. In Laren én daarbuiten. Tot in Italië aan toe.
Om ook jongeren voor de podiumkunst te interesseren en hen te stimuleren te gaan toneelspelen, werd in 1963 ruimte gemaakt voor de ‘Jonge Papegaai’. In de jaren zestig en zeventig voerden de Jonge Papegaaiers gemiddeld bijna jaarlijks een stuk op. Ook heden ten dage streeft De Papegaai ernaar om een podium te bieden aan jong talent. Niet alleen door bijvoorbeeld de organisatie van een Theater Zomerkamp voor kinderen tot 10 jaar, maar ook door regelmatig voor producties te kiezen, waaraan heel veel kinderen en jongeren kunnen deelnemen. De voorstelling ‘Geslaagd?!’ uit november 2019 is daar een sprekend voorbeeld van: de cast van twaalf personen bestond voor de helft uit jongeren.
Dat muziek en zang belangrijke onderdelen vormen van het aanbod van De Papegaai wordt bewezen door de vele producties, waarin deze twee elementen een dominante rol spelen. Het cabareteske diner chantant ‘De Gevulde Papegaai’ staat volledig in het teken van muziek en zang. Het betreft hier een jaarlijks terugkerend optreden, gedurende vijf avonden, waarin de bezoekers uit alle delen van het Gooi al dinerend een avondvullend muzikaal programma krijgen voorgeschoteld door zangers en zangeressen met veelal door henzelf geschreven teksten en acts. De Gevulde Papegaai is inmiddels een begrip en staat al jaren garant voor uitverkochte avonden.
Met het in 2017 geheel vernieuwde theater Singer Laren heeft Toneelgezelschap De Papegaai zich ontwikkeld tot een volledig ‘multidisciplinair’ podiumkunstgezelschap met een cultureel aanbod, niet alleen gericht op Laren, maar op het héle Gooi. Het is een inclusief gezelschap, voor jong en oud, man en vrouw, jongen en meisje. Een gezelschap, waarin eenieder, die de kans wil grijpen op het podium te staan, die kans ook krijgt. Niet alleen als acteur of actrice, maar ook om de regie van een stuk te doen. Teksten te schrijven, muziek te schrijven én te spelen en om te zingen. Men kan ook achter de schermen meedraaien in producties. De Papegaai organiseert zang- en tekstworkshops, masterclasses met bekende acteurs en regisseurs en diner chantants met live orkest. Kortom, Toneelgezelschap De Papegaai is een amateurtoneelgezelschap met een hoge mate van professionaliteit. Zowel qua inhoud, inzet en uitstraling. Bovendien weet De Papegaai in tijden, dat het verenigingsleven in brede zin te kampen heeft met teruglopende ledentallen, haar ledenaantal juist te verhogen.
